نکاتی برای احداث آزمایشگاه علوم مدارس کارآمد

آزمایشگاه علوم مدارس اولین مکانی است که می تواند جرقه استعدادهای دانش آموزان را روشن کند. آموزگار متوجه می شود که کدام دانش آموز زمینه پیشرفت در علوم پایه مانند زیست، فیزیک و شیمی را دارد. زیرا دانش آموزان تحت نظر مربی می توانند کنجکاوی و نوآوری خود را در دورس عملی به نمایش بگذارند. یک آزمایشگاه مدرسه مجهز فقط یک اتاق با لوله های آزمایش و میکروسکوپ نیست. این اتاق  دروازه ای برای آزادسازی پتانسیل دانش آموزان در زمینه اکتشاف علمی و ساخت آینده ای بهتر است. به همین دلیل است که احداث یک آزمایشگاه علوم کارآمد در مدرسه برای پرورش عشق به یادگیری و پرورش دانشمندان آینده بسیار مهم است.

در این پست نکاتی برای راه اندازی آزمایشگاه علوم مدارس در مقاطع ابتدایی و متوسطه که حس کنجکاوی را برمی‌انگیزد، یادگیری عملی را ترویج  و ایمنی را برای همه دانش‌آموزان تضمین می‌کند، مرور خواهیم کرد. 

درک اهمیت یک آزمایشگاه علوم مجهز در مدارس

مدرسه مکان شناخت استعدادهای دانش آموزان است. آزمایشگاه مدرسه نه تنها به شناخت استعدادهای دانش آموزان و علایق آن ها کمک می کند، بلکه چند مهارت مهم را برای آینده چه در زندگی فردی و خانوادگی و چه در زندگی اجتماعی و کار خود یاد خواهند گرفت. لذا مدیران باید به احداث آزمایشگاهی علوم مجهز اقدام کنند. 

البته آزمایشگاهی از آن استفاده نشود، هیچ کدام از دستاوردها را برای دانش آموزان به دنبال نخواهد داشتت. مدیران باید وقت کافی برای زنگ های آزمایشگاه را در برنامه هفتگی بگنجانند و به تقویت مهارت های عملی دانش آموزان کمک کنند. انتقاد بزرگی که وجود دارد این است که بسیاری از مدیران مدارس، خصوصا متوسطه، زمان های مربوط به دروس عملی را به تست زنی و سایر دروس نظری اختصاص می دهند که عنوان کردن ضررهایی که این کار در پی خواهد داشت در این مجال نمی گنجد. 

در ادامه با ذکر ۴ دلیل مهم خواهید دید که آزمایشگاه علوم مجهز در مدرسه و استفاده درست از آن چه تاثیرات مهمی را به دنبال خواهد داشت. 

مشاهده، تحلیل و نتیجه گیری

یک آزمایشگاه علوم مجهز در مدرسه می تواند یک شتاب دهنده پرقدرت برای افزایش درک و تعامل دانش آموز عمل کند. در واقع به کارگیری دانش نظری در آزمایشگاه به صورت عملی و البته حضور فعالانه دانش آموزان در انجام آزمایش ها، می تواند درک آن ها از پدیده های علمی پایه قوی تر و در ذهن آن ها برای  همیشه ثبت کند. زیرا دانش آموزان می توانند پدیده ها را از نزدیک مشاهده، داده ها را تجزیه و تحلیل و بر اساس مشاهدات خود نتیجه گیری کنند. 

پرورش خلاقیت، مطرح کردن فرضیه ها، مهارت تفکر انتقادی و حل مسئله

آزمایشگاه علوم مدارس، دانش آموزان به داشتن مهارت‌های تفکر انتقادی تشویق می‌کند. دانش آموزان برای پرسیدن سؤالات، ایجاد فرضیه ها و طراحی آزمایش هایی برای بررسی نظریه های خود به چالش کشیده می شوند. این فرآیند نه تنها خلاقیت و توانایی های حل مسئله را در زمینه علم پرورش می دهد، بلکه در جنبه های مختلف زندگی نیز برای آن ها سودمند خواهد بود.

کار گروهی و همکاری هدفمند

توانایی بودن در تیم، کار گروهی و همکاری مهارت های مهمی هستند که دانش آموزان باید در دوران تحصیل خود این مهارت ها را در کنار تحصیل آموزش ببینند. آزمایشگاه مدرسه می تواند در پروش این مهارت ها بسیار کمک کننده باشد. دانش‌آموزان از طریق آزمایش‌های گروهی، یاد می‌گیرند که چگونه با یکدیگر طور مؤثر ارتباط برقرار کنند و در عین حال مسئولیت‌ها و ایده‌ها را به اشتراک بگذارند. این اتفاق منعکس کننده موقعیت های واقعی زندگی است که در آن افراد یک گروه با هم برای رسیدن به یک هدف مشترک کار می کنند. البته دانش آموزان برای رهبری یک گروه نیز محک زده می شوند.

آشنایی اولیه با محیط آزمایشگاهی، مواد و تجهیزات

حضور در آزمایشگاه و کار کردن در آن ضوابط خاص خود را دارد. دانش آموزان با اصول ایمنی که مهم ترین اصول حضور در آزمایشگاه است آشنا می شوند. به علاوه، دستگاه ها، شیشه آلات و مواد برای دانش آموزان جذابیت بصری دارد. بنابراین سعی می کنند در کنار مربی خود از آن ها استفاده کنند. به همین دلیل مهم است که آزمایشگاه به صورت تخصصی برای مدرسه احداث شده و کاملا ایمن باشد. از طرف دیگر تجهیزات و دستگاه های مورد نیاز برای انجام دادن آزمایش های هر مقطع مناسب آزمایشگاه مدارس وجود داشته باشد. 

سکوبندی و تجهیزات ضروری آزمایشگاه مدارس

• فضای کافی برای تردد ایمن دانش آموزان فراهم باشد.
• چیدمان و سکوبندی آزمایشگاه بسیار مهم است. فضای مجزا برای آزمایش های زیست، شیمی، فیزیک و سایر دروس عملی در طرح در نظر گرفته شود. 
• در سکوبندی آزمایشگاه از مواد اولیه بادوام و کاربردی استفاده شود. همچنین در طراحی از رنگ هایی استفاده شود که برای دانش آموزان جذابیت بصری داشته باشد.
• سکوبندی مدولار این امکان را می دهد که مربی در صورت نیاز بتواند جابه جایی انجام دهد. میزهاب با قابلیت تنظیم ارتفاع و کمد به تعداد مافی می تواند کمک کننده باشد.
• تخته وایت برد در محل مناسبی نصب شود تا مربی بتواند نکات مهم آزمایش را به دانش آموزان آموزش دهد. 
• ایمنی باید در اولویت قرار گیرد. کپسول آتش نشانی، ایستگاه های دوش و چشم شوی اضطراری و سیستم هشدار و اطفای حریق حتما در آزمایشگاه نصب شود. 
• انواع شیشه آلات و ظروف آزمایشگاهی اعم از بشر، بالن های حجمی، مبرد، شیشه ساعت، لوله آزمایش، پیپت و … برای آزمایشگاه ضروری است تا دانش آموزان با این شیشه آلات و نحوه استفاده و کاربرد هرکدام آشنا شوند. 
• میکروسکوپ، دماسنج، هیتر مگنت، ترازو آزمایشگاهی، بنماری جوش، ذره بین، چراغ بونزن، کاغذ pH و … از مهم ترین دستگاه های ضروری آزمایشگاه علوم مدارس ابتدایی و متوسطه است. 

کلام آخر

زنگ ها آزمایشگاه مدارس بسیار مهم است اما بسیاری از مدیران آن را نادیده می گیرند. اما اجرای عملی دروس نظری نه تنها باعث درک بهتر مفاهیم پایه علوم می شود، بلکه به توسعه مهارت های فردی و اجتماعی آن ها نیز کمک بسیار بزرگی می کند. آزمایشگاه های علوم مدارس باید مطابق با نیاز سیستم آموزشی طراحی و ساخته شوند و ایمنی در آن ها بر یادگیری اولویت داشته باشد. یکی از خدمات شرکت رویان ایران، بزرگ ترین مرجع تخصصی فروش تجهیزات آزمایشگاهی، طراحی، اجرا و تجهیز آزمایشگاه های مدارس به صورت کاملا تخصصی است. مدیران مدارس می توانند با اطمینان کامل به کارشناسان این مجموعه آزمایشگاهی ایمن و مناسب آزمایش های دانش آموزان ایجاد کنند.